استان گلستان به سبب برخورداری از جاذبههای طبیعی، تاریخی و مذهبی از جمله استانهای پرطرفدار نزد گردشگران تلقی میشود که در دورهها و فصول مختلف سال میزبان خیل مشتاقان و علاقه مندان به توریسم است، اما این اشتیاق در بحبوحه فصل بهار و نوروز نمایانتر میشود.
بخشی از مسافران به سبب واقع شدن گلستان در کریدور طریق الرضا و مشهد مقدس وارد گلستان شده و بخشی هم با هدف بهره مندی از جاذبههای مختلف راهی این استان سرسبز شمالی میشوند و این خطه شمالی در تعطیلات مملو از مسافران و گردشگران است.
همه شهرستانهای گلستان جاذبههای گردشگری پرشماری دارند، از گرگان مرکز استان گلستان گرفته تا شهرستان گمیشان به عنوان کم برخوردارترین شهرستان استان گلستان که رنگین کمانی از جاذبهها را در خود جای داده است و مقصد مناسبی برای یک سفر جذاب، منحصر بفرد و البته ارزان به حساب میآید.
به سبب شرایط خاص اقتصادی این منطقه و قناعت پیشگی مردمان آن، امکان برپایی یک سفر نوروزی ماندگار و دل نشین با حداقل هزینه در این شهرستان وجود دارد.
گمیشان شهری، مرزی با مردمانی از قوم ترکمن و سنی مذهب است که ترکیبی از پتانسیلهای گردشگری تاریخی، طبیعی، فرهنگی را در دل خود جای داده است و در آستانه تعطیلات نوروز چشم انتظار حضور مسافران نوروزی است، شاید در گذشته نام گمیشان برای مردم ایران ناآشنا بود اما سیل ویرانگر ۱۳۹۸ و خسارتهای سهمگین آن، آوازه این شهر را جهانی کرد و دیگر بسیاری از مردم ایران زمین این شهر را میشناسند.
دومین شهرداری قدیمی کشور به گمیش تپه تعلق دارد
گمیش تپه مرکز شهرستان گمیشان بیش از یک صد سال قدمت دارد و بر اساس مستندات تاریخی و اداری موجود سابقه ایجاد بلدیه و شهرداری در این شهر به سال ۱۳۰۹ بر میگردد و به گفته بسیاری از کارشناسان پس از تهران دومین شهرداری قدیمی کشور به گمیش تپه تعلق دارد.
به سبب ویژگیهای خاص گمیشان و قناعت پیشگی مردمان آن امکان برپایی سفر ارزان و دل نشین در آن وجود داردنام محلی شهر گمیش تپه، کوموش دپه به معنی «تپه نقرهای» است که برای این نامگذاری دلایلی زیادی مطرح میکنند که اصلی ترین آن به یافت شدن سکههای نقره در پیرامون این شهر است.
در ادامه به مهمترین جاذبههای دینی این شهر تاریخی و فرهنگی میپردازیم.
ساحل چارقلی، تنها ساحل ماسهای گلستان
ساحل چارقلی در پنج کیلومتری جنوب گمیش تپه واقع است و تنها ساحل ماسهای استان محسوب میشود، مهمترین ویژگی ساحل چارقلی نداشتن معارض، ماسهای بودن و ارتباط مستقیم با دریای خزر است که پتانسیل بی نظیری برای سرمایه گذاری محسوب میشود.
امور اجرایی و عملیاتی برای میزبانی از گردشگران در مکانی به وسعت پنج هکتار آغاز شده است، با نهایی شدن این طرح اشتغال در منطقه جهش چشمگیری خواهد داشت.
گلفشان های قارن یارق و نفتلیجه
گمیشان به سبب ویژگیهای زمین شناختی و جغرافیای دارای دو گل فشان نفتلیجه و قارن یارق است.
گِلفشان ها فرمولوژی یک مخروط پهن حدود پنج متر ارتفاع و چندصد متر قطر خارجی دارند که در بالای آن دریاچه کوچکی شکل یافته و همچون آتشفشان های کوچک از دهانه آنها آب شور به همراه گِل رُس و گاز با فشار و غلظت زیاد خارج میشود.
گِلفشان نفتلیجه و تشکیل حوضچه آب به شعاع ۱۰۰ متر در ۱۵ کیلومتری شهر مرزی و ترکمن نشین گُمیش تپه مرکز شهرستان گمیشان واقع در کرانه شرقی دریای خزر امکانی جدید و بدیع در گردشگری ایران است که میتواند به واسطه خاصیت درمانی، علاوه بر رونق گردشگری طبیعی پای علاقمندان به توریسم درمانی را هم به منطقه باز کند.
گمیشان همچنین دارای یک گِلفشان به نام قارنیارق هم بوده که چند برابر نفتلیجه وسعت دارد و در ۲۵ کیلومتری شرق گمیش تپه و در حوالی روستایی به نام سقر تپه واقع است و این اثر طبیعی هم گردشگران بسیاری دارد.
تالاب بین المللی گمیشان
تالاب بین المللی گمیشان یک زیستگاه منحصر به فرد با وسعت بیش از ۲۰ هزار هکتار است که ۱۴ هزار هکتار آن جز مناطق شکار، صید و تیراندازی ممنوع سازمان حفاظت محیط زیست است.
هر چند وسعت فعلی پهنه آبی این زیستگاه کاهش چشمگیری داشته است اما همچنان به عنوان یکی از جاذبههای منحصر به فرد غرب گلستان محسب میشود.
گمیشان یک تالاب ساحلی محسوب میشود و طیف گستردهای از گونههای مختلف پرندگان همچون مرغابی، غاز، قو، پلیکان، باکلان، پرستوی دریایی، سلیم، کاکایی، چنگر، اگرت، خوتکا، گیلان شاه و تلیله در فصول گوناگون سال به آن مهاجرت میکنند.
بافت تاریخی گمیش تپه و دیوار تاریخی گرگان
شهر گمیش تپه بعد از گرگان، دومین بافت تاریخی و باارزش را در استان گلستان را داشته و فرم شیروانی بناها، سکوسازی و بهره گیری فراوان از چوب از ویژگیهای برجسته معماری این شهر به حساب میآید.
سبک معماری شهر به صورت معماری روسی بوده و قدمت بسیاری از بناهای تاریخی این منطقه به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی برمی گردد.
تاکنون بیش از ۲۰ خانه قدیمی در گمیش تپه به ثبت ملی رسیده ولی حداقل ۶۰ خانه قدیمی در گمیشان وجود دارد که از مهمترین آنها میتوان به خانه شیرمحمد لی و خانه خوزینی ها اشاره کرد.
مصالح، طراحی و مواد به کار رفته در خانههای گمیش تپه در بافت تاریخی آن بسیار جذاب است.
فارغ از این خانههای با ارزش بخشی از دیوار گرگان هم در این شهرستان واقع شده است که بخشهایی از بقایای این دیواردر محدوده برخی روستاها مانند سقر تپه، قلعه جیق، آلتین و کلهپست قابل مشاهده است.
موزه مردم شناسی گمیش تپه
در مرکز شهر گمیش تپه در یک بنای قدیمی معروف به ساختمان گوکلانی موزه مردم شناسی گمیشان واقع شده است، بنای این موزه که قدمت آن به دوره پهلوی اول میرسد در میانه بافت سنتی و زیبای شهرستان گمیشان نگاه هر گردشگری را به خود جلب میکند.
ساکنان گمیشان را بیشتر هموطنان ترکمن تشکیل میدهند، این قوم دارای توانمندی خاصی در حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی هستند، این موزه مردم شناسی گنجینهای شگرف از آثار صنایع دستی و فرهنگ قوم ترکمن بوده که در حفظ اصالت آداب و سنن این قوم و معرفی بیشتر آن مؤثر و همچنین آماده خدمت رسانی به علاقه مندان به تاریخ است.
موزه گمیشان از بخشهای مختلف تشکیل شده و به معرفی ویژگیهای قوم ترکمن در قالب یک خانواده ترکمن، بافندگی همچون قالی بافی، نمد مالی و گلیم بافی، سوزندوزی، ساخت زیورآلات سنتی و حصیر بافی و مشاغل بومی و آئینهای سنتی میپردازد.
ظرفیتهای یاد شده صرفاً بخشی از ظرفیتهای گمیش تپه و شهرستان گمیشان است موضوعاتی همچون صنایع دستی ترکمن، زیورآلات، فرش بافی و نمدبافی، بومگردی ها و دهها فرصت دیگر، که در صورت برنامه ریزی و حمایت مدیران روزهای درخشانتری در انتظار اهالی شهر نقرهای خواهد بود.
همچنین آداب و رسوم و حتی نوع خاص لباس پوشیدن مردم بومی منطقه و مهمتر از همه امنیت و مهمان نوازی از جمله جاذبههای این شهر مرزی استان گلستان است.
شهرستان گمیشان با هزار و ۲۸۵ کیلومتر متر مربع مساحت در فاصله ۴۵ کیلومتری از گرگان مرکز استان گلستان و در کرانه شرقی دریای خزر قرار دارد.
گمیشان با افزون بر ۸۰ هزار نفر جمعیت از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان ترکمن، از شرق به شهرستان آق قلا و از غرب به دریای خزر محدود میشود