نخستین‌باری که این نام در نظام نوین برآمده از انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) مطرح شد، در پیش‌نویس قانون اساسی بود که از سوی خبرگان قانون اساسی به تصویب رسیده‌بود و در قانون اساسی پیشنهادی، به آرای عمومی گذارده‌شد
بنیان‌گذار انقلاب نیز با تأیید و توشیح آن در کنار دیگر اصول قانون اساسی، آن را وارد پروسه قانون کشور کردند. مجلس خبرگان رهبری در نظام جمهوری اسلامی برابر اصل یک‌صد و هفت قانون اساسی شکل گرفته‌است و تاکنون چهار دوره از این مجلس به وظایف قانونی خود عمل نموده‌است.
انتخابات نخستین دوره مجلس خبرگان در روز 19 آذرماه 1361 برگزار شد و منتخبین آن در روز 23 تیرماه سال 1362 در شرایطی که ایران اسلامی فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته‌بود، با پیام حضرت امام (ره) آغاز به کار کردند.
این مجلس که در دوره نخست با هشتادوپنج عضو کار خود را آغاز کرد، نقشی بسیار مهم و اساسی در تداوم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایفا کرد. اصولا در اهمیت و ماهیت مجلس خبرگان همین بس که در قانون اساسی آمده‌است: «پس از مرجع عالی‌قدر تقلید و رهبر کبیر انقلاب جهانی اسلام و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی «قدس سرهالشریف» که از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شدند، تعیین رهبر به عهده خبرگان منتخب مردم است.
رهبر منتخب خبرگان، ولایت امر و همه مسئولیت‌های ناشی از آن را بر عهده خواهد داشت.» حضرت امام (ره) در پیام افتتاح این مجلس مرقوم فرمودند: «مجلس مبارک خبرگان که به‌وسیله آراء ملت عظيم‌الشان ايران، شمارى از علماى اعلام و حجج اسلام -ادام‌اللّه بقائهم- براى تعيين رهبر انتخاب شده‌اند، مفتوح گرديد. مجلسى که براى ادامه نظام جمهورى اسلامى و شرعيت بخشيدن به آن نقش اساسى دارد.» خیمه‌گاه نظام و اصل ولایت مطلقه فقیه به‌عنوان رکن رکین نظام جمهوری اسلامی برگزیده و منتخب خبرگانی است که به صفاتی چون اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی، اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته‌باشد و بتواند ولی‌فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد، بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز، معتقد بودن به‌نظام جمهوری اسلامی ایران و نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی شناخته می‌شوند و پس از احراز صلاحیت از سوی شورای نگهبان به مردم معرفی می‌شوند.
اهمیت ویژه مجلس خبرگان در بزنگاه‌های انقلاب ناگفته پیداست و ضرورت وجود چنین مجلسی متشکل از بزرگان و آگاهان علم و تقوا و دیانت، برای برگزیدن ولی‌فقیه و حمایت از آن بر کسی پوشیده نیست. نخستین دوره مجلس خبرگان توانست در هنگام رحلت بنیان‌گذار انقلاب در کمترین زمان ممکن با بحث و بررسی فشرده و نگاه مسئولانه و کارشناسی اصلح، مقام معظم رهبری (ره) را به‌عنوان رهبر به مردم معرفی کند. این عمل به وظیفه انقلابی و برگزیدن دقیق و شایسته از سوی خبرگان، نخستین ضامن حفظ وحدت کشور و بقای نظام اسلامی شد. این مجلس در حالی به کار خود پایان داد که دوره دوم این مجلس در آذرماه 1369 برگزار شده‌بود و انقلاب اسلامی ایران در فقدان امام (ره) با رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای اداره می‌شد. نویسنده : مسعود پیری توسنلو